Ч.Сайханбилэгийн байгуулсан "ДУБАЙН ГЭРЭЭ"-г цуцлахаар болжээ
З.Батхуяг
Үйл явдал
/
2021-03-03

Монгол Улсын Засгийн газар болон “Рио Тинто” компани Оюутолгойн далд уурхайн өргөтгөлийг санхүүжүүлэх шинэ зохицуулалт хийхээр тохиролцжээ.  Манай улс Оюутолгойн 34 хувийг эзэмшдэг бөгөөд ногдол ашгаа 2032 оноос авч эхлэх хүлээлттэй байсан. Гэвч Рио Тинтогоос танилцуулсан шинэ төлөвлөгөөгөөр төслийн зардал 1.5 тэрбум ам.доллароор нэмэгдэн 6.8 тэрбумд хүрсэн ба манай улс ногдол ашиг хүртэхгүй байх магадлалтай болсон юм.

Иймд Засгийн газар 2015 онд АНЭУ-ын Дубай хотноо байгуулсан далд уурхайг байгуулах санхүүжилтийн гэрээг цуцлах болсноо мэдэгдсэн. Хоёр тал олон долоо хоног хэлэлцсэний эцэст гэрээг цуцалж, шинээр байгуулахаар тохиролцоонд хүрч байгаа аж.

Энэ талаар Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын Гадаад төсөл, хамтын ажиллагаа эрхэлсэн дэд дарга, хэлэлцээрт оролцогчдын нэг Б.Солонгоо "Талууд гэрээг цуцалж шинээр байгуулахаар тохиролцож байна. Рио Тинто зээлийн хүү болон менежментийн төлбөрийг бууруулахад бэлэн гэдгээ илэрхийлсэн" гэжээ.

Одоогийн гэрээнд хэрэв далд уурхайн бүтээн байгуулалтын өртөг нэмэгдвэл яах талаар зохицуулалт байхгүй учир гэрээнд өөрчлөлт оруулах бус шинээр байгуулах шаардлагатай байгаа аж. Оюутолгойн бүтээн байгуулалт, ашиглалтын зардлыг одоогоор Рио Тинто дангаараа гаргаж, манай улсад олгосон зээлийнхээ хариуд ашгийг нь авч байна. 2015 онд байгуулсан гэрээний дагуу Монгол улс зээл төлөгдөж дуусах хүртэл зөвхөн Оюутолгойн ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөрийг хүртэж байгаа юм.

Дээрх асуудалтай холбоотойгоор Монгол Улсын 27 дахь Ерөнхий сайд асан Чимэдийн Сайханбилэг АНУ-с илгээсэн нэгэн захидалдаа "... Нөгөөтэйгүүр эрхэм дүүгийн онцлон шүүмжлээд байгаа “Дубайн гэрээ” гэгчид чинь Монголын Засгийн газар болон Рио Тинто-гийн хүлээх үр өгөөжийн харьцааг 53:47 байна гээд анх удаа 2 талаасаа хүлээн зөвшөөрч бичгээр үйлдсэн байгаа. “Дубайн гэрээ” гэж нэрлээд байгаа Санхүүжилтийн төлөвлөгөөний Ерөнхий зүйлийн 2.2-ын Б хэсэгт:”Далд уурхайн ТЭЗҮ-д тусгагдсаны дагуу ОТ төслийн эдийн засгийн үр ашгийн хуваарилалт нь 2010 оны ТЭЗҮ-д тооцсон тооцоололтой нийцэж байгаа ба үүнтэй холбоотойгоор МУ-ын Засгийн газар нь ОТ төсөл хэрэгжих хугацаанд төслийн нийт үр ашгийн 53 гаруй хувийг татвар, ашигт малтмалын нөөц ашигласны төлбөр, ногдол ашиг хэлбэрээр авахыг цохон тэмдэглэж байна” гэсэн байгаа.

 
Энэ 53:47 хувийн үр өгөөжийн харьцуулсан бүх тооцооллыг хөндлөнгийн мэргэжлийн байгууллагууд болох олон улсын хууль, санхүүгийн зөвлөх компаниуд Shearman Sterling, Comprador тухайн үеийн “Эрдэнэс Монгол” төрийн өмчийн компани хөрөнгө зарж төслийн нийт үргэлжлэх хугацаанд гаргуулсан. Энэ үр өгөөжийн задаргааг орлого, татварынх нь нэр төрөл бүрээр нь гаргасан байгаа. Энэ тооцооллыг 2015 онд хоёр тал хүлээн зөвшөөрч Дубайд Далд уурхайн санхүүжилтийн төлөвлөгөөнд гарын үсэг зурсан. Энэ тооцоолол нууц биш. Б.Бямбасайхан, Д.Ганболд нарыг торны ард суулгасан болохоор ядаж тэр үед ажлын хэсэгт орж ажилласан Ч.Отгочулуутай уулзаад мэдээлэл авах хэрэгтэй. ОТ-ын асуудал аль нэг намын асуудал биш учир ЗГ, “Эрдэнэс-Монгол” компанийн институцийн залгамж чанарыг намчирхалгүй байнга хадгалж явах учиртай. Үүнийг улс төрийн тогоотой гүн гүнзгий холилдчихоогүй өөр шиг чинь хүмүүс илүү холбох ёстой юм. Өөрт чинь хэвлэлийн бага хурал хийж хэрүүлийн сэдэв шидэж чаддаг улс төрчид биш хэлэлцээр, гэрээн дээр ажиллаж хэцүү асуудлыг шийдэж чаддаг мэргэжлийн хүмүүс илүү хэрэгтэй. Ажлын хэсэг одоо өөрсдийн хөндлөнгийн олон улсын аудит ажиллуулахаас гадна урд нь ажилласан олон улсын зөвлөх 2 байгууллагыг дахин дуудаж тооцооллоо нэгтгэх нь чухал. Тэгээд ч ЗГ-ын зүгээс Рио Тинто-той 5 жил тутам гэрээг дүгнэж сайжруулж байхаар харилцан тохирсон. 2009 оны ХОГэрээг 2011 онд сайжруулж нэмэлт өөрчлөлт оруулсан бөгөөд 2015 оны Санхүүжилтийн төлөвлөгөөг дүгнэх, нэмэлт өөрчлөлт хийх 5 жилийн цаг хугацаа ч өнгөрөөд байна...." гэж байсан билээ. 
Сэтгэгдэл:
Таны IP: (18.118.12.186)
АНХААРУУЛГА: Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд https://www.ulsturch.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.